7de Paaszondag C (2013)

Afgelopen donderdag vierden we Hemelvaartdag. Naar dat feest kun je op allerlei manieren kijken. Donderdag heb ik benadrukt dat Jezus ons de Geest belooft; kracht uit de hoge. Die kracht maakt ons tot levende getuigen van de Blijde Boodschap, in woord en daad.

Deze zondag tussen Hemelvaartsdag en Pinksteren is een bijzondere dag en wordt ook wel Wezenzondag genoemd. Jezus is vertrokken, de Geest moet nog komen. Het is de tijd van de Pinksternoveen waarin we bidden om de Heilige Geest. Vandaag horen we Jezus bidden en wij bidden met Hem mee.

Jezus' gebed gaat over eenheid. Hij bidt nadrukkelijk voor ons. Toen al keek Hij zover in de tijd dat Hij ons voor ogen had. Hij zegt: “Heilige Vader, niet alleen voor hen bid Ik maar ook voor hen die door hun woord in Mij geloven, ...” Jezus bidt niet alleen voor zijn leerlingen van toen, maar ook voor ons die door hun woord in Jezus geloven. Waar bidt Jezus voor? Hij bidt om eenheid. Blijkbaar is dat nodig, blijkbaar is de eenheid heel kwetsbaar.

Jezus vraagt de Vader om ons te bewaren in eenheid. Maar wat moeten we ons bij die eenheid voorstellen? Niet zolang geleden sprak ik met enkele dominees over eenheid. Het viel me toen op dat er al snel gesproken werd over eenheid in verscheidenheid. Met als beeld een boom met veel takken. Alle Christelijke kerken zouden dan de takken zijn. Dat is een aantrekkelijk beeld, maar het is mij iets te gemakkelijk. Zo gebruiken we al snel een van oorsprong Bijbels beeld om onze verdeeldheid te camoufleren.

Zou de verdeeldheid in de kerken echt door Jezus zo zijn bedoeld? Zou Hij dat bedoelen met die eenheid waarvoor Hij bidt? Hij zegt: “... opdat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader in Mij en Ik in U: ... volmaakt één ...”

Wij hebben Jezus zelf als ons model van eenheid. God is ons model van eenheid. Wij zijn uitgenodigd Jezus te volgen, niet alleen in die Goddelijke maat van liefde, maar ook in die Goddelijke maat van eenheid. Daarvoor bidt Hij. In een katholieke benadering zeggen we het ook anders. Niet eenheid in verscheidenheid, maar verscheidenheid in eenheid, zoals de vader en de Zoon onderscheiden helemaal zichzelf zijn en toch volmaakt één. We zijn eerst één, door Hem, en in die eenheid is ruimte voor verscheidenheid. Dat is echter geen verscheidenheid die zover gaat dat we elkaar zouden kunnen bestrijden, verketteren en vervolgen.

Ruim twee weken geleden was er een debat naar aanleiding van 500 jaar Reformatie. De spreker van RK huize was Antoine Bodar. Hij begon met te benadrukken dat 500 jaar Reformatie niet iets is om te vieren, het is wel iets om te gedenken. In dat debat werd aan de ene kant duidelijk dat we allemaal die eenheid belangrijk vinden, maar steeds blijkt dat voor deze en gene de vrijheid wel heel aantrekkelijk is, vrijheid om een eigen theologie te ontwikkelen met een eigen Schriftuitleg en zo meer. Er is ook wederkerig uitgesproken dat we toen zo niet met elkaar hadden mogen omgaan en dus ook nu niet.

Onze eenheid begint bij Christus. Die eenheid wordt in de tijd voortgezet in zijn Kerk. Als de Kerk niet één is, wordt Christus versluierd en wordt Hij minder zichtbaar. De verdeeldheid belemmert de verkondiging.

Maar die eenheid raakt niet alleen de oecumene. Hoe dikwijls leiden meningsverschillen tot irritaties en ruzies. Dat gebeurt thuis, op de zaak, in de sportclub, binnen families en ook in de kerk. Kunnen wij in ons geloof een basis vinden om anders met elkaar om te gaan? Op zo'n manier dat we erin slagen de eenheid te bewaren.

Dat is belangrijk voor echtparen, vanwege de ongelooflijke aantallen echtscheidingen. Verdeeldheid brengt verdeeldheid voort. Verdeeldheid veroorzaakt een kettingreactie. Dat geldt voor echtscheidingen net als voor kerken. Een kettingreactie die doorwerkt in de generaties na ons. Het is een uiterst kwalijke erfenis die we dan nalaten.

Waar zit dan de bron van die verdeeldheid? Die zit ten diepste in ons eigen hart. Jezus heeft in zijn leven niet een scheuring gebracht met het Jodendom, Hij heeft juist alles gedaan om de eenheid op een hoger plan te brengen. Iedere verdeeldheid is een stap terug. Ook de verdeeldheid die ontstond toen Jodendom en Christendom uit elkaar gingen. Op een of andere manier laten we toch heel snel de eenheid vallen omdat we zo overtuigd zijn van ons eigen gelijk. Ook Jezus was overtuigd van zijn gelijk. Hij is het ook blijven verkondigen, maar bovenal heeft Hij de pijn van de verdeeldheid in zijn eigen lijf gedragen. Hij heeft die last op zijn schouders genomen. Hij heeft niemand weggejaagd, maar eindeloos de waarheid voorgehouden.

Verdeeldheid is ook gebrek aan vertrouwen. Vertrouwen dat als we de liefde voorrang geven en het geduld bewaren, vertrouwen dat als we naar elkaar blijven luisteren er een weg gevonden wordt. Vertrouwen dat God zal voorzien omdat de eenheid zelf een bron wordt die eenheid voortbrengt. Jezus is ons model van eenheid. Hij geeft zichzelf in de tekenen van Brood, opdat wij één zijn zoals het Brood, zoals Christus, zoals God één is. Amen