Waarom zijn wij eigenlijk in de kerk vannacht?

Onze kathedraal is voor zo'n dienst als vanavond
aan de krappe kant.
En dan te bedenken dat het hier de grootste kerk van Nederland betreft.

Het is een beetje vol,
u moest zelfs een nummertje trekken: het is toch verschrikkelijk.
Maar voel u toch welkom want dat bent u echt.

Kun je kerstmis vieren zonder kerk?
Natuurlijk, dat kan heel goed.
De warenhuizen helpen ons graag aan de spullen
die je daar voor nodig hebt.

Toch: hier zijn serieuzer dingen aan de orde: wordt het nog wat met de aarde?
We herdachten in november de instorting van de Berlijnse muur.
toen, 20 jaar terug, leek het dat de vrede op aar de nabij was.
de muur was gevallen, het Sovjetrijk ingestort,
een nieuwe tijd brak aan. Inmiddels zijn wij vele jaren verder:
2010 nadert en we denken aan wat er de laatste tien jaar,
de eerste tien van het nieuwe millennium allemaal gebeurd is.


Nieuwjaar 2001,
de brand in Volendam met de jonge teenerslachtoffers,
als je hun foto's ziet hangen in de Volendamse kerk
doet dat pijn aan je hart.
En toen nine eleven, de elfde van de negende maand in 2001.
Wat een jaar: wat bracht dat allemaal teweeg: Irak, Afghanistan noem maar op.
We gaan verder: 6 mei 2002 de moord op Pm Fortuyn;
2 november 2006 Theo van Gogh neergestoken
en dan houd ik maar op.

Kerstmis is het feest van de mooie toespraken
van de regeringsleiders en de bazen van de zaak
- die gaan de hele januarimaand nog door
met diepe of quasi diepe gedachten en motiverende toespraken -:
over de economische crisis -dat is het nieuwste- en noem maar op.

Iedereen zal dan ook het woord ‘Vrede' in de mond nemen
en dat is mooi. Want praten over vrede is nodiger dan ooit
omdat de vrede steeds maar niet bereikt wordt.

Vrede lijkt altijd weer een ver visioen.

Een joodse psychologe die onderzoek had gedaan
naar kinderen die ondergedoken hadden gezeten
en naar de houding van de ouders die hen gastvrijheid hadden verleend
zei het zo: ‘de macht van het kwaad is indrukwekkend en groot,
de macht van de liefde is veel kleiner, heel klein
maar wel sterk en doordringend.'

Blijft de vraag: waarom kerstmis vieren in de kerk.
Antwoord 1: omdat wij hier samen de fanclub van de mensen van goede wil.
Blijft de vraag: ‘waarom kerstmis vieren in de kerk.'
Antwoord 2: omdat - als het goed is - de kerk de plaats is
waar onze idealen worden geijkt.
Zijn wij niet te vaag bezig?
Worden er geen serieuzer beslissingen gevraagd
dan de beslissingen die wij nemen?

Deze nacht begonnen wij de dienst met te lezen
uit de visioenen van Jesaja:

‘de aarde zal met vrede bedekt zijn zoals de zeebodem met water'
en ‘de wolf zal spelen met het lam'. Zijn dat geen vage dromen
die als zeepbellen uiteen zullen spatten?

Neen. Jesaja, kritisch tegenover zijn en onze wereld, weet
waar de waarachtige inspiratie geput kan worden,
en geeft ons zicht op de toekomst van God.

Jesaja werkte in Jeruza¬lem, en protesteerde
tegen de levenshouding van koning, pries¬ters en gewone burgers.
Met sarcasme beschrijft hij de burger¬lijkheid
(de trippelende dames, de dikdoenerij van de mannen),
de schijnvroomheid in de tempel ('Ik walg van uw gebeden en uw vasten')
en de opportunistische politiek van Juda's koningen.

Als er één ding duidelijk wordt ook in onze dagen
is het dat we het alleen niet redden.
Kijk naar het echec van Kopenhagen.

En dat verkondigen wij ook in de kerk:
we redden het niet alleen. We hebben iemand nodig,
Iemand met een hoofdletter. Over Hem gaat het in de kerk.
De kerken waarvan iedereen zegt dat ze leeglopen
maar ik heb nog nooit zo'n volle nachtmis gezien als nu
en ik heb nog nooit zoveel jonge mensen ontmoet
die zich willen laten dopen als het afgelopen jaar.

Geloven is weer in. Daar boffen we bij.
Maar laten we niet te oppervlakkig blijven
maar zoeken waar het nu werkelijk om gaat in de kerk.

In het hart het Jesajaverhaal deze nacht,
wordt een nieuw koningstype genoemd:
het kind dat ons gegeven wordt.
Geen machtig leider maar een weerloos mens.

We worden opgeroepen ons te verzamelen rond hem
en dan klinkt het "vrede op aarde" als een aankondiging
van een nieuwe kracht die de geschiedenis kan veranderen.

Gelukkig voor ons vieren wij met kerstmis
dat God degene is die begonnen is
met het grote werk van de vrede en...... zijn aandeel is gelukt.
Engelen spreken ervan en nodigen de mensen
(de herders) uit gauw te gaan kijken.
De herders zullen in het Lucas-verhaal direct afstevenen
op het woord dat in Bethlehem is geschied,
hetgeen de Heer hen heeft bekend gemaakt.
Deze herders, de armen, zijn de centrale figuren.
De armen die in onze samenleving niet opvallen
mogen als eerste horen namens het volk.
'U is heden geboren.'
De geboorte van de Messias is voor deze armen werkelijk geschied.
Een engel des Heren staat naast hen
en de glorie des Heren omstraalde hen.
Zelfs een hele schare hemelse machten voegt zich bij hem
om te gaan juichen over het woord van God dat werkelijkheid wordt.

Ze zingen met het gezicht naar de aarde toegewend:
'Vrede op aarde.' Daar, hier zal het moeten gebeuren.

De kroniekschrijver van keizer Augustus
zou niet in dit gebeuren geïnteresseerd geweest zijn.
In een gevoelige bui zou hij het als een 'tragisch voorval' hebben vermeld
om zijn lezers te ontroeren.
Bij Lucas klinkt echter andere taal!
'Heden is u een redder geboren, de Messias (Christus), de Heer!'
Dit is de redder, deze arme onder de armen,
deze weerloze onder de weerlozen. Geen andere.

Sommigen mogen hem onbelangrijk achten,
hem honen en uitlachen (Jes. 53,3),
toch zal hij onze redder zijn en God zal nergens anders te vinden zijn
dan daar in hem.

Dat is geen triomfantelijke uitroep van: ‘wij hebben gelijk;
deze Jezus is de enige' maar een geloofsbelijdenis
in het ongehoorde feit dat God met ons mensen bezig is
bijna ondergronds.

Zonder mensen die Gods sporen in de geschiedenis willen aanwijzen,
kan die geschiedenis geen voortgang vinden.

En zonder gewone kleine mensen die de liefde doen:
die volhouden op hun eigen plek
bouwend aan hun nieuwe toekomst
ziet het er somber voor de mensheid uit.

Daarom bent u zo welkom.
Omdat u gewone mensen bent
met uw eigen idealen.

Jonge mensen met mooie plannen:
bijvoorbeeld om te willen trouwen;

jonge ouders die kinderen in de wereld willen laten komen
om samen te bouwen aan een nieuwe maatschappij:

mensen die willen zingen en dansen, spelen en helpen
oude mensen, jonge mensen
kerkelijke mensen en minder kerkelijke mensen.

Mensen die het allemaal niet zo heel precies weten
maar die er wel willen zijn voor de mensen die hen nodig hebben.

Weet dan wel dat u niet zomaar bezig bent
maat je bent als het ware God aan het spelen.

Want God is bij uitstek de vriend van ons mensen,
ons maatje met een hoofdletter
onze supporter met een hoofdletter.

Hij heeft zijn naam bekend gemaakt aan Mozes ooit
‘MIJN NAAM IS: IK ZAL ER ZIJN VOOR JULLIE.'

Lieve, welkome mensen, wees er dan ook voor elkaar:
laat elkaar niet los. Laat alle conflicten, ruzies en ruzietjes die er zijn
maar voor wat ze zijn en bouw samen aan een wereld
waar de liefde heerst en de trouw.

En dan zal de kracht van Gods Heilige Geest
ons net als Maria overschaduwen.

Het grote feest buiten zal een feest zijn van
toeters en bellen en met echte sneeuw zelfs dit jaar.
Maar het echte feest zal plaatsvinden
hier, in de kerk en in de huizen van ons, gewone mensen toch.
Hier komen de echte engelen aan het woord
de boden van God. Die spreken duidelijk genoeg.
Ze zeggen:
'God zal zijn woord gestand doen..
voor God is niets onmo¬ge¬lijk'.

En de bedoeling is dan dat wij, net als Maria ooit
de engel antwoordde:
'mij geschiede naar Uw woord.'

Dat is geen slaafse onder¬wer¬ping aan wat God wil
maar een bereidheid om voor Hem te kiezen
en voor Zijn mensen voor wie wij mogen leven.