De Zoon cyclus - levend of Levend? (1999)

Het gaat vandaag over het mysterie van leven en dood. Twee weken geleden hadden we als thema dorst of Dorst. Geen gemakkelijk thema omdat Johannes nogal abstract is. Vandaag dus weer, maar het komt dichterbij. Wij allemaal hebben van tijd tot tijd met leven en dood te maken. In onze tijd is de dood zelfs weer een duidelijk onderwerp in tijdschriften en andere publicaties.

De schroom om over de dood te spreken is minder geworden, maar als we niet oppassen slaan we over enige tijd weer door naar de andere kant. Er is handel in het omgaan met de dood. We mogen, ja, we moeten straks allemaal creatief met de dood omgaan, kisten in de vorm van een boot, je laatste tocht op een bakfiets, een staande kist die veel weg heeft van een raket, witte duiven bij het afscheid op het graf, dood als een feest en nog veel en veel meer. De dood wordt big business. Maar wat is de dood? Is het na je sterven definitief afgelopen? Veel mensen ervaren toch iets van angst bij die gedachte, stel dat het geloof niet waar is, stel dat er niets is.

In onderzoeken blijkt dan ook dat veel mensen in een leven na de dood geloven, dat er wel iets moet zijn. Op zijn minst reïncarnatie, desnoods dan maar als hond of poes, dan heb je tenminste nog een kans om er wat beters van te maken. Gedachten en ideeën, verzonnen systemen als strohalmen die mensen vastgrijpen om niet overgeleverd te worden aan het zinloze niets, aan de volkomen duisternis.

Leven na de dood is voor velen als een wens uit de diepste diepte van ons bewustzijn, een idee, een verlangen naar onsterfelijkheid. Maar dan komt steevast de vraag naar voren: hoe leven we na de dood? Wat is dat voor leven?

"Jezus sloeg zijn ogen ten hemel en sprak: 'Vader, Ik dank U dat Gij Mij verhoord hebt. Ik wist wel, dat Gij Mij altijd verhoort, maar omwille van het volk rondom Mij heb Ik dit gezegd, opdat zij mogen geloven, dat Gij Mij gezonden hebt'. Na deze woorden riep Hij met luide stem: 'Lazarus, kom naar buiten!'. De gestorvene kwam naar buiten, voeten en handen met zwachtels gebonden en met een zweetdoek om zijn gezicht."

Is dat het leven waar het om gaat? Dat je leven op aarde weer verder gaat. Heeft Jezus voor het eerst in de geschiedenis reanimatie toegepast, wat ze nu in de ziekenhuizen ook doen? Was Hij gewoon zijn tijd ver vooruit? Of gaat het hier om iets anders?

Er zijn mensen die zich laten invriezen, om zich te laten ontdooien wanneer de wetenschap ver genoeg is. Er zijn wetenschappers die zich verdiepen in het verouderingsproces van de mens, om te zien of ze dat kunnen stoppen of omkeren of gewoon controleren. Een paar jaar geleden heb ik een lachfilm gezien waarin een paar vrouwen een elixer hadden gedronken waardoor ze altijd bleven leven, wat er ook gebeurde. Op de duur hingen ze met lijm, plakband en verf aan elkaar, een film die de gedachte aan eeuwig leven op aarde op de hak nam.

Als Jezus Lazarus uit de dood terughaalt, betekent dat iets anders. Lazarus krijgt geen eeuwig leven op aarde, hij krijgt het terug voor zolang het duurt, maar door die gebeurtenis wil Jezus laten zien dat God sterker is dan de dood. Hij haalt hem terug om zo Gods grote macht te tonen, zodat de leerlingen voorbereid zijn; Jezus' dood komt eraan, maar ook zijn verrijzenis. Stap voor stap moeten de leerlingen wennen aan de idee dat de dood niet het laatste woord heeft. Op die manier ontvangt Lazarus niet alleen nieuw leven naar het lichaam, maar ook naar zijn ziel. Teruggekeerd uit het graf weet hij als geen ander hoe groot Gods macht is, hoe ver Jezus stem reikt, tot voorbij de grens van de dood. Vanaf dat ogenblik is hij een ander mens.

Wanneer we spreken over leven met een kleine letter, als we spreken over het leven naar het lichaam, dat duurt zolang als het duurt. Leven met een hoofdletter is een ander leven dat wij van God ontvangen. Dat begint wel in het lichaam, maar het vindt zijn voltooiing in God en dat is het eeuwige leven. Dat is een ander leven en dat Leven met een hoofdletter is het leven dat Jezus ons geeft. Het is net als bij de lamme. Eerst vergeeft Jezus de zonden. Daarna, om te tonen dat het echt is wat er gebeurt, zegt Hij tot de lamme: 'Neem je bed op en loop'. Door iets zichtbaars aan de buitenkant te doen, bewijst Jezus dat wat er onzichtbaar aan de binnenkant gebeurt, ook echt is.

Door Lazarus naar het lichaam uit de dood terug te halen, bewijst Hij dat dat andere leven ook echt is. Die gedachte zit achter alle tekenen die Hij doet. Het gaat nooit alleen om de genezing, om gewone dorst met water, om gewone blindheid, om een gewone verlamming; altijd gaat het om meer.

Wanneer we die lijn van Johannes meemaken, komt de volgende gedachte naar boven. Hoe bereik je dat leven? Daar is slechts één antwoord op: door de weg van het geloof te gaan, dat is: door het geloof te doen. En dat is iets heel anders dan wat mensen bedoelen als ze zeggen: 'o, ik geloof wel, maar daarom hoef ik niet naar de Kerk'. Meestal is dat een geloof dat alleen tussen de oren zit, een gedachte en vaak niet méér dan een bewering. Jacobus zegt: 'Wat baat het mij te beweren dat ik geloof als ik geen daden kan laten zien'. Mensen die zo oppervlakkig over geloof spreken, leven over het algemeen niet beter of slechter dan de mensen in hun omgeving die geen geloof hebben. Eigenlijk is er amper verschil. Mensen die zeggen: 'ik maak zelf wel uit wat ik geloof', of: 'voor geloof heb ik niemand nodig, zeker geen Kerk', of: 'je moet vooral in jezelf geloven'; die hebben geen idee wat het geloof is waar Jezus over spreekt.

Geloven voor Jezus is: Alle kaarten zette op dat andere leven, op dat leven met God, dieper zien dan de gewone dingen, jezelf, heel jouw leven naar het vlees, overwinnen om een leven te leiden ten dienste van anderen.

Geloven voor Jezus is: In dit leven doorstoten naar dat Leven met God, zien wat de Vader doet en zelf ook zo doen. Altijd goed doen. Alleen maar goed doen, voor iedereen goed doen want de Vader doet goed, altijd, Hij laat de zon opgaan over goeden en slechten.

Geloven voor Jezus is: Mensen bij elkaar roepen, daarom sticht Hij zijn Kerk. Samenkomen om God eer te brengen en God te danken. Louter in je eentje en alleen voor jezelf geloven is in de opvatting van Jezus ondenkbaar.

De verrijzenis van Lazarus houdt ons een spiegel voor: Leven wij echt, is ons leven helemaal gericht op God? Ja? Dan is het Leven met een hoofdletter al begonnen. Amen.